DORA 2025: Jak Zmieniają Się Wymagania Cyberbezpieczeństwa dla Fintechów i Dlaczego Pentesty Są Teraz Obowiązkowe

DORA 2025: Jak Zmieniają Się Wymagania Cyberbezpieczeństwa dla Fintechów i Dlaczego Pentesty Są Teraz Obowiązkowe

Data publikacji: 6 grudnia 2025

Wprowadzenie w życie 17 stycznia 2025 roku rozporządzenia DORA (Digital Operational Resilience Act) stanowi fundamentalną zmianę w sposobie, w jaki Unia Europejska reguluje cyberbezpieczeństwo i odporność operacyjną w całym sektorze finansowym. Dla firm z branży fintech, ta transformacja regulacyjna jest jedną z najbardziej odczuwalnych. Jak DORA zmienia wymagania cyberbezpieczeństwa dla fintechów w 2025 roku? Wprowadza bezprecedensowe, ujednolicone ramy, które konsolidują dotychczas rozproszone wymogi w jeden, kompleksowy reżim prawny, obejmujący około 22 000 podmiotów finansowych i kluczowych dostawców usług ICT działających w jurysdykcji UE.

Dla sektora fintech DORA oznacza drastyczne zaostrzenie oczekiwań regulacyjnych. Wprowadza obowiązkowe testy penetracyjne w oparciu o analitykę zagrożeń (TLPT) dla wyznaczonych podmiotów, wymóg raportowania incydentów w czasie niemal rzeczywistym (nawet w ciągu czterech godzin) oraz bezpośredni nadzór Europejskich Urzędów Nadzoru nad dostawcami uznanymi za kluczowych. Rozporządzenie fundamentalnie redefiniuje pojęcie akceptowalnych praktyk w zakresie cyberbezpieczeństwa, ustanawiając, że odporność operacyjna nie jest już kwestią IT rozwiązywaną w izolacji, lecz strategicznym imperatywem wymagającym zaangażowania zarządu, kompleksowych ram zarządzania ryzykiem oraz ciągłych metod testowania, które znacząco ewoluowały w stosunku do tradycyjnego zarządzania podatnościami.

W tym artykule dogłębnie analizujemy, jak DORA przekształca wymogi cyberbezpieczeństwa dla firm fintech, badamy obowiązkowy charakter testów penetracyjnych, analizujemy wyzwania implementacyjne, przed którymi stoją fintechy, oraz przyglądamy się krajobrazowi egzekwowania przepisów w drugim roku obowiązywania rozporządzenia.

Ramy Regulacyjne DORA i Ich Fundamentalny Wpływ na Firmy Fintech

Geneza i Konieczność Rozporządzenia DORA

Rozporządzenie w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej (DORA) zrodziło się z krytycznej świadomości, że europejski sektor finansowy stał się niebezpiecznie zależny od infrastruktury cyfrowej i zewnętrznych dostawców technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) bez odpowiednich zabezpieczeń regulacyjnych przed zakłóceniami operacyjnymi. Przed DORA wymogi dotyczące cyberbezpieczeństwa były rozproszone w wielu dyrektywach, przepisach krajowych i nieformalnych wytycznych opracowywanych przez poszczególne organy nadzoru. Tworzyło to fragmentaryczną mozaikę, której brakowało spójności między państwami członkowskimi. Różne typy instytucji finansowych – banki, firmy inwestycyjne, ubezpieczyciele i dostawcy fintech – działały w ramach różnych reżimów zgodności, a wiele fintechów znajdowało się w regulacyjnych “szarych strefach”, gdzie oczekiwania w zakresie cyberbezpieczeństwa pozostawały niejasne, a mechanizmy egzekwowania prawa były niedostatecznie rozwinięte.

Rozpowszechnienie głośnych cyberataków na instytucje finansowe, w połączeniu z rosnącą zależnością od chmury obliczeniowej i rozwiązań typu Software-as-a-Service (SaaS), ujawniło systemowe luki, które zagrażały stabilności całego ekosystemu finansowego UE. DORA została zaprojektowana, aby zaradzić tym słabościom, ustanawiając, jak to określają regulatorzy, “wysoki wspólny poziom cyfrowej odporności operacyjnej” poprzez jednolite wymogi, które mają zastosowanie spójnie we wszystkich państwach członkowskich UE i we wszystkich kategoriach regulowanych podmiotów finansowych.

Dla firm fintech wdrożenie DORA stanowi szczególnie istotną transformację, ponieważ wiele startupów i scale-upów mogło wcześniej działać ze stosunkowo uproszczonymi ramami cyberbezpieczeństwa, często korzystając z elastyczności regulacyjnej przyznawanej mniejszym instytucjom lub zakładając, że ich ograniczona baza klientów lub wolumen transakcji uzasadnia mniejsze obciążenia związane z zgodnością. Jednak rozszerzenie zakresu DORA i zasada proporcjonalności wyeliminowały większość tych luk. Rozporządzenie wprost obejmuje instytucje płatnicze, instytucje pieniądza elektronicznego, dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, dostawców usług finansowania społecznościowego i wiele innych modeli biznesowych fintech, które mogły wcześniej unikać rygorystycznej kontroli cyberbezpieczeństwa.

Pięć Filarów Cyfrowej Odporności Operacyjnej i Ich Implikacje dla Fintechów

Filar 1: Kompleksowe Ramy Zarządzania Ryzykiem ICT

Pierwszy i fundamentalny filar DORA wymaga, aby wszystkie objęte zakresem podmioty finansowe, w tym fintechy, ustanowiły, udokumentowały, wdrożyły i stale utrzymywały kompleksowe ramy zarządzania ryzykiem ICT. Ramy te muszą obejmować identyfikację, ocenę, traktowanie i monitorowanie wszystkich ryzyk związanych z ICT – nie tylko zagrożeń cybernetycznych, ale także zakłóceń operacyjnych, awarii systemów, zależności od stron trzecich i podatności systemów starszego typu. Dla firm fintech stanowi to znaczące rozszerzenie poza tradycyjne praktyki cyberbezpieczeństwa. Wiele z nich, zwłaszcza młodsze firmy działające w erze cloud-native, mogło zakładać, że przyjęcie platform chmurowych i nowoczesnych praktyk tworzenia oprogramowania automatycznie zapewnia odporność operacyjną. DORA wymaga jednak jawnych, udokumentowanych dowodów systematycznego zarządzania ryzykiem.

Ramy zarządzania ryzykiem ICT muszą zaczynać się od jasnego zdefiniowania apetytu na ryzyko i poziomów tolerancji ryzyka ICT przez firmę, a następnie od kompleksowej identyfikacji wszystkich aktywów, systemów, aplikacji i zależności ICT wspierających działalność biznesową. Dla firm fintech to ćwiczenie inwentaryzacyjne często ujawnia zaskakującą złożoność. Fintech płatniczy może odkryć, że jego główna platforma zależy od dziesiątek integracji API, usług chmurowych i zewnętrznych dostawców danych, z których każdy stanowi potencjalny punkt awarii lub podatności.

Szczególnie ważnym elementem ram zarządzania ryzykiem ICT jest ustanowienie zdolności do zapewnienia ciągłości działania i odtwarzania systemów po awarii (disaster recovery). DORA wymaga, aby podmioty finansowe były w stanie kontynuować świadczenie usług podczas zakłóceń operacyjnych i odzyskiwać krytyczne funkcje w ramach wcześniej określonych celów czasu odzyskiwania (RTO) i celów punktu odzyskiwania (RPO). Zarząd lub równoważny organ zarządzający w firmie fintech musi zatwierdzić ramy zarządzania ryzykiem ICT, a wyższa kadra zarządzająca musi mieć przypisaną jasną odpowiedzialność za ich wdrażanie i utrzymywanie.

Filar 2: Zarządzanie, Klasyfikacja i Raportowanie Incydentów Związanych z ICT

Drugi filar DORA nakłada rygorystyczne wymogi dotyczące wykrywania, klasyfikowania i raportowania incydentów związanych z ICT organom regulacyjnym, z terminami, które fundamentalnie zmieniły sposób, w jaki fintechy muszą strukturyzować swoje operacje. Zgodnie z DORA, podmioty finansowe muszą wdrożyć procesy identyfikacji incydentów, klasyfikowania ich na podstawie wagi wpływu oraz zgłaszania poważnych incydentów właściwym organom w określonych ramach czasowych.

“Poważny” incydent związany z ICT to taki, który ma znaczący negatywny wpływ na sieci i systemy informatyczne wspierające funkcje krytyczne lub ważne. Ocena ta opiera się na wielu kryteriach, w tym na krytyczności dotkniętych usług, liczbie i znaczeniu poszkodowanych klientów, wpływie na reputację, czasie trwania przestoju, zasięgu geograficznym, utracie danych i wpływie ekonomicznym.

DORA ustanawia wieloetapowy proces zgłaszania incydentów z surowymi terminami:

1. Powiadomienie wstępne: W ciągu czterech godzin od sklasyfikowania incydentu jako poważny (i nie później niż 24 godziny od jego wykrycia), fintech musi złożyć wstępne powiadomienie do właściwego organu.
2. Raport pośredni: W ciągu 72 godzin od złożenia wstępnego powiadomienia, fintech musi przedstawić raport pośredni zawierający zaktualizowane informacje, w tym analizę przyczyn źródłowych (jeśli jest już dostępna).
3. Raport końcowy: W ciągu jednego miesiąca od sklasyfikowania incydentu należy złożyć raport końcowy, zawierający pełną analizę przyczyn, ocenę skuteczności działań naprawczych, wyciągnięte wnioski oraz środki zapobiegawcze.

Te terminy stanowią ogromne wyzwanie operacyjne. Wymóg zgłoszenia w ciągu czterech godzin od klasyfikacji jest szczególnie trudny, ponieważ w tym czasie zespoły reagowania na incydenty wciąż badają sytuację i mogą nie mieć pełnego obrazu.

Filar 3: Testowanie Cyfrowej Odporności Operacyjnej i Obowiązkowe Testy Penetracyjne

Trzeci filar DORA – testowanie cyfrowej odporności operacyjnej – jest prawdopodobnie najbardziej rewolucyjny i wygenerował największe zmiany w praktykach cyberbezpieczeństwa fintechów. Filar ten stanowi, że podmioty finansowe muszą regularnie testować swoje systemy i aplikacje ICT wspierające funkcje krytyczne lub ważne, aby sprawdzić, czy mogą one wytrzymać zakłócenia i szybko się po nich odtworzyć.

DORA ustanawia dwa odrębne reżimy testowania:

1. Regularne testowanie: Dotyczy wszystkich podmiotów finansowych objętych zakresem. Fintechy muszą corocznie przeprowadzać testy swoich krytycznych systemów ICT, wykorzystując różnorodne metodologie, w tym oceny i skany podatności, analizy oprogramowania open source, oceny bezpieczeństwa sieci, przeglądy kodu źródłowego, testy wydajnościowe oraz testy penetracyjne. To właśnie ten wymóg sprawia, że pentesty, które wcześniej były często dobrowolną praktyką, stają się corocznym obowiązkiem regulacyjnym.
2. Zaawansowane testy penetracyjne w oparciu o analitykę zagrożeń (TLPT): Dotyczy to wyznaczonych podmiotów, zazwyczaj tych o znaczeniu systemowym lub dużej złożoności. TLPT to kontrolowany, oparty na danych wywiadowczych test (tzw. red teaming) krytycznych systemów produkcyjnych, który naśladuje taktyki, techniki i procedury (TTP) realnych grup cyberprzestępczych. Test musi być przeprowadzany na systemach produkcyjnych (na żywo), a jego aktywna faza musi trwać co najmniej 12 tygodni.

Dla większych lub bardziej złożonych fintechów, TLPT musi być przeprowadzany przez zewnętrznych testerów spełniających określone kryteria DORA, zapewniając niezależność i fachową wiedzę. Chociaż wiele mniejszych fintechów nie zostanie wyznaczonych do przeprowadzania TLPT, sama groźba takiej desygnacji musi być brana pod uwagę w planowaniu zgodności, zwłaszcza dla firm działających w obszarze płatności, zarządzania danymi finansowymi czy świadczenia kluczowych usług finansowych.

Filar 4: Zarządzanie Ryzykiem Stron Trzecich w Zakresie ICT

Czwarty filar DORA nakłada kompleksowe wymogi dotyczące zarządzania ryzykiem związanym z zewnętrznymi dostawcami usług ICT, co jest niezwykle istotne dla fintechów ze względu na ich duże uzależnienie od usług outsourcingowych. DORA uznaje, że instytucje finansowe nie mogą być odporne, jeśli ich dostawcy nie są odporni.

Podmioty finansowe muszą prowadzić szczegółowy “Rejestr informacji” dokumentujący wszystkie umowy z zewnętrznymi dostawcami ICT i związane z nimi ryzyka. Co więcej, umowy z dostawcami usług ICT muszą zawierać obowiązkowe klauzule dotyczące wymogów DORA, takie jak:

• Jasne opisy usług i dopuszczalność podwykonawstwa.
• Obowiązki w zakresie reagowania na incydenty i powiadamiania.
• Prawa do audytu i inspekcji systemów dostawcy przez fintech.
• Postanowienia dotyczące wyjścia z umowy, zapewniające możliwość przejścia do innego dostawcy bez utraty danych.
• Standardy cyberbezpieczeństwa, które dostawca musi utrzymywać.

Dla fintechów, zwłaszcza tych korzystających z infrastruktury chmurowej (AWS, Google Cloud, Microsoft Azure), ten filar stanowi ogromne wyzwanie, ponieważ główni dostawcy chmury często nie oferują elastyczności umownej, jakiej technicznie wymaga DORA.

Filar 5: Ustalenia Dotyczące Wymiany Informacji

Piąty filar DORA ustanawia ramy dobrowolnej wymiany informacji między podmiotami finansowymi a organami regulacyjnymi na temat cyberzagrożeń, podatności i ryzyk ICT. Chociaż udział w tych ustaleniach jest dobrowolny, DORA zachęca do uczestnictwa w forach branżowych, platformach wymiany informacji i sieciach wywiadu o zagrożeniach w celu zwiększenia zbiorowej świadomości i zdolności reagowania w zakresie cyberbezpieczeństwa. Dla fintechów, dostęp do ogólnosektorowych danych wywiadowczych o zagrożeniach staje się coraz cenniejszy w miarę wzrostu zaawansowania cyberzagrożeń.

Obowiązkowe Testy Penetracyjne: Dlaczego Ten Wymóg Zmienia Zasady Gry

Ewolucja od Dobrowolności do Obowiązku

Przekształcenie testów penetracyjnych z opcjonalnej praktyki w obowiązek regulacyjny jest jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych przez DORA.

Ewolucja od Dobrowolności do Obowiązku

Przed DORA większość regulacji finansowych nie wymagała wprost testów penetracyjnych. Były one zalecane jako dobra praktyka, ale nie były powszechnie egzekwowane. DORA eliminuje tę dowolność. Rozporządzenie jednoznacznie wymaga, aby wszystkie podmioty finansowe przeprowadzały coroczne testy penetracyjne systemów wspierających funkcje krytyczne lub ważne.

Uzasadnienie regulacyjne dla tego obowiązku wynika z faktu, że tradycyjne kontrole cyberbezpieczeństwa – takie jak zapory sieciowe, szyfrowanie czy systemy wykrywania włamań – często nie są w stanie zidentyfikować złożonych, wieloetapowych technik ataku stosowanych przez zaawansowanych cyberprzestępców. Testy penetracyjne symulują rzeczywiste metody ataku, próbując uzyskać nieautoryzowany dostęp do systemów poprzez kombinację eksploatacji technicznej, inżynierii społecznej i rozpoznania środowiska. Dzięki temu fintechy mogą zidentyfikować i naprawić luki, zanim zostaną one wykorzystane przez realnych atakujących.

Uzasadnienie Ryzyka Systemowego

Decyzja o wprowadzeniu obowiązku przeprowadzania testów penetracyjnych w całym sektorze finansowym odzwierciedla filozofię ryzyka systemowego. Doświadczenia regulacyjne pokazały, jak cyberataki mogą rozprzestrzeniać się w systemach finansowych, powodując zakłócenia na skalę całego sektora. W 2024 roku w sektorze usług finansowych odnotowano 64% wzrost ataków ransomware w porównaniu z poprzednimi latami. Ataki te pokazały, że zaawansowani napastnicy z powodzeniem kompromitowali instytucje finansowe, które uważały, że posiadają odpowiednie zabezpieczenia.

Regulatorzy uznali, że testy penetracyjne są skutecznym mechanizmem identyfikacji podatności, a systemowe znaczenie sektora finansowego uzasadnia nałożenie tego obowiązku na wszystkie podmioty. Logika regulacyjna jest prosta: jeśli kluczowe systemy fintechu zawierają podatności, które mogłyby pozwolić atakującemu na zakłócenie usług, kradzież funduszy lub ujawnienie danych klientów, luki te powinny zostać odkryte i naprawione wewnętrznie, a nie przez zewnętrznych napastników podczas rzeczywistego ataku.

Wyzwania Implementacyjne i Praktyczne Wskazówki dla Fintechów

Wdrożenie DORA wiąże się z szeregiem wyzwań, zwłaszcza dla zwinnych i szybko rozwijających się firm fintech.

• Ograniczone zasoby: Wiele fintechów działa z niewielkimi zespołami technologicznymi i compliance, którym często brakuje dedykowanych specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa.
• Zwinne metodyki rozwoju: Szybkie cykle wydawnicze mogą kolidować z wymogami DORA dotyczącymi udokumentowanego zarządzania ryzykiem, zatwierdzonych polityk i regularnych testów.
• Zależność od stron trzecich: Silne uzależnienie od dostawców chmurowych i SaaS komplikuje zarządzanie ryzykiem ICT i renegocjację umów.
• Odpowiedzialność zarządu: DORA nakłada ostateczną odpowiedzialność za zarządzanie ryzykiem ICT na zarząd, który musi posiadać odpowiednią wiedzę i umiejętności do nadzorowania tego obszaru.

Jak VIPentest Może Pomóc Twojej Firmie w Spełnieniu Wymogów DORA?

Nawigacja po złożonych wymogach DORA może być przytłaczająca. W VIPentest rozumiemy unikalne wyzwania, przed którymi stoją firmy fintech. Nasz zespół ekspertów specjalizuje się w dostarczaniu usług, które bezpośrednio odpowiadają na kluczowe wymogi rozporządzenia.

Nasze usługi obejmują:

• Testy penetracyjne zgodne z DORA: Przeprowadzamy kompleksowe, coroczne testy penetracyjne wymagane przez DORA, identyfikując podatności w Twoich krytycznych systemach, zanim zrobią to cyberprzestępcy. Nasze testy obejmują aplikacje webowe i mobilne, infrastrukturę sieciową oraz systemy chmurowe.
• Zaawansowane testy TLPT (Threat-Led Penetration Testing): Dla firm, które muszą spełnić najbardziej rygorystyczne wymogi, oferujemy usługi TLPT. Nasze testy “red team” są oparte na aktualnych danych wywiadowczych o zagrożeniach i symulują ataki najbardziej prawdopodobnych przeciwników, testując odporność nie tylko technologii, ale także ludzi i procesów.
• Wsparcie w zarządzaniu ryzykiem ICT: Pomagamy w opracowaniu i wdrożeniu kompleksowych ram zarządzania ryzykiem ICT, od identyfikacji krytycznych funkcji i aktywów, po ocenę ryzyka i planowanie ciągłości działania.
• Audyty i analizy luk (Gap Analysis): Przeprowadzamy szczegółowe audyty Twojej obecnej postawy bezpieczeństwa w odniesieniu do wymogów DORA, identyfikując luki i dostarczając praktyczny plan działania w celu ich zamknięcia.

Kary i Egzekwowanie Przepisów

DORA ustanawia kompleksowe ramy kar z poważnymi konsekwencjami finansowymi za nieprzestrzeganie przepisów. Kary administracyjne mogą obejmować grzywny w wysokości do 2% rocznego światowego obrotu za najpoważniejsze naruszenia. Co więcej, DORA wprowadza potencjalną odpowiedzialność indywidualną dla wyższej kadry zarządzającej i członków zarządu, z osobistymi grzywnami w wysokości do 1 miliona euro.

Chociaż rok 2025 jest traktowany jako okres przejściowy, regulatorzy zasygnalizowali, że intensywność egzekwowania przepisów wzrośnie od 2026 roku. Organy nadzoru będą prawdopodobnie priorytetowo traktować naruszenia, takie jak brak zgłoszenia poważnych incydentów, nieodpowiedni nadzór nad stronami trzecimi oraz brak przeprowadzenia wymaganych testów odporności.

Podsumowanie i Perspektywy na Przyszłość

Na dzień 6 grudnia 2025 roku sektor finansowy znajduje się w trakcie transformacji, przechodząc od początkowej implementacji do znormalizowanych operacji zgodności z DORA. Dla firm fintech strategicznym imperatywem jest przejście od zgodności “na papierze” do rzeczywistej, operacyjnej odporności.

DORA to nie tylko kolejne ćwiczenie z zakresu zgodności. To nowa rzeczywistość regulacyjna, która podnosi poprzeczkę dla całego sektora finansowego. Obowiązkowe testy penetracyjne i rygorystyczne wymogi dotyczące odporności operacyjnej stanowią stałą zmianę, która wymaga od firm fintech proaktywnego i strategicznego podejścia do cyberbezpieczeństwa. Dla tych, którzy z powodzeniem wdrożą kompleksową zgodność z DORA, wynikiem będzie nie tylko spełnienie wymogów prawnych, ale także zwiększona odporność operacyjna, mniejsza ekspozycja na cyberataki, silniejsze zaufanie klientów i trwała przewaga konkurencyjna na coraz bardziej uregulowanym rynku usług finansowych.

Nie czekaj na audyt regulacyjny lub, co gorsza, na poważny incydent bezpieczeństwa. Zabezpiecz swoją przyszłość już dziś.

Skontaktuj się z zespołem VIPentest, aby omówić swoją strategię zgodności z DORA i dowiedzieć się, jak nasze usługi testów penetracyjnych mogą zabezpieczyć Twój biznes i zapewnić spokój ducha w nowej erze regulacyjnej.

FAQ